Iedereen supporter? Het groepsvirus in ons brein – Filip Boen.
Door Tijl Rimbaut
Nu de Rode Duivels zich met zekerheid geplaatst hebben voor het EK voetbal 2020, leek de keuze om bovenstaand boek te bespreken een evidentie. Bovendien kwamen vorig jaar ergens in april Beerschot en Antwerp sinds lange tijd nog eens tegen elkaar uit in de reguliere competitie. In de aanloop naar deze wedstrijd werden twee supporters (één van Beerschot en één van Antwerp) in het journaal van 12.04.2018 geïnterviewd. Meer nog, naar aanleiding van deze derby leek dit interview tussen beide supporters eerder op een “stand –off“ op de wegingsdag bij een bokswedstrijd van twee topboksers. Kortom, één en al “haantjesgedrag“. Daar bleef het immers niet bij, op 13.04.2018 volgde zelfs een quiz rond de wedstrijd (of de geschiedenis) van beide teams op Sporza! Het is duidelijk dat het bijna onmogelijk was dat je supportersgevoel vorig voorjaar, vorige zomer of deze huidige kwalificatiecampagne niet werd aangesproken!
Hoe wordt je nu eigenlijk supporter en belangrijker nog van welke ploeg wordt je supporter? De meesten van ons gaan zich omwille van één van de volgende redenen vereenzelvigen met een specifieke ploeg. Eén van je ouders (of beiden) supporteren voor het team. In dit geval kunnen de ouders spilfiguren zijn die de mogelijkheid scheppen dat het kind op jonge leeftijd supporter wordt door het bloot te stellen aan besmettingshaarden van het virus. Anderzijds wordt je aangetrokken door de specifieke karakteristieken van één of meerdere spelers of je kan supporter worden uit geografische verbondenheid (regionale identiteit uiten d.m.v. sport). Daarnaast kunnen vrienden of leeftijdsgenoten een bepalende invloed uitoefenen op je keuze voor een team of het succes van het team kan eveneens je keuze bepalen. Het wordt ook al snel duidelijk dat niet iedereen een even grote supporter kan genoemd worden. Wij, mensen, streven naar een positief zelfbeeld en dit positief zelfbeeld bestaat niet enkel uit een persoonlijke identiteit, maar ook uit een sociale identiteit. Wetenschappelijke literatuur spreekt over Die-hard fans of Fair-weather- fans om de mate waarin we meeleven met het team aan te duiden. Hoe sterker een fan zich met zijn/haar club identificeert, hoe meer hij/zij geniet van een overwinning, maar ook hoe meer hij/zij afziet van een nederlaag. Fans die zich sterker met hun club identificeren leunen meer aan bij de benaming Die-hard fan, fans daarentegen die ook een positief graantje wensen mee te pikken op de ogenblikken dat het de club voor de wind gaat (of dus ‚onder het mooie weer voor de club) leunen aan bij Fair-weather fans.
In zijn boek zoekt Filip Boen antwoorden op vragen als: waarom supporteren vele voetbalfans zo hartstochtelijk voor hun favoriete club? Waarom gedragen ze zich zo vaak irrationeel en bizar? De combinatie van volgende vier redenen maakt dat een voetbalwedstrijd meer dan andere intergroepscontexten een kruidvat vormt voor agressief gedrag tegenover de tegenstander:
Filip Boen wil met zijn boek inzicht en begrip bieden in het “hersenvirus“ dat supporterschap, en bij uitbreiding alle groepsgedrag, in essentie is. De meeste voorbeelden worden uiteraard gegeven a.d.h.v. voetbal of andere sporten. Echter, Filip Boen laat zeker niet na om groepsgedrag ook te kaderen a.d.h.v. voorbeelden uit politieke of andere groepen. Naast de wetenschappelijke literatuur en empirisch onderzoekt weet hij op zeer ludieke wijze alles te duiden met voorbeelden uit eigen persoonlijke historiek als Beerschotfan. Het kan niet anders of Professor Boen houdt er een zeer gedetailleerd supportersdagboek op na!
Met dank aan Prof. Dr. Filip Boen voor het ter beschikking stellen van zijn boek!
Connect–met een boek – oproep: Heb je weet van een pas verschenen boek i.v.m. sportpsychologie en zag je dit graag besproken? Aarzel dan niet en stuur de referentie naar tijl.rimbaut@hotmail.com, we doen onze uiterste best om je verzoek op te nemen in deze rubriek.
Door Tijl Rimbaut
Nu de Rode Duivels zich met zekerheid geplaatst hebben voor het EK voetbal 2020, leek de keuze om bovenstaand boek te bespreken een evidentie. Bovendien kwamen vorig jaar ergens in april Beerschot en Antwerp sinds lange tijd nog eens tegen elkaar uit in de reguliere competitie. In de aanloop naar deze wedstrijd werden twee supporters (één van Beerschot en één van Antwerp) in het journaal van 12.04.2018 geïnterviewd. Meer nog, naar aanleiding van deze derby leek dit interview tussen beide supporters eerder op een “stand –off“ op de wegingsdag bij een bokswedstrijd van twee topboksers. Kortom, één en al “haantjesgedrag“. Daar bleef het immers niet bij, op 13.04.2018 volgde zelfs een quiz rond de wedstrijd (of de geschiedenis) van beide teams op Sporza! Het is duidelijk dat het bijna onmogelijk was dat je supportersgevoel vorig voorjaar, vorige zomer of deze huidige kwalificatiecampagne niet werd aangesproken!
Hoe wordt je nu eigenlijk supporter en belangrijker nog van welke ploeg wordt je supporter? De meesten van ons gaan zich omwille van één van de volgende redenen vereenzelvigen met een specifieke ploeg. Eén van je ouders (of beiden) supporteren voor het team. In dit geval kunnen de ouders spilfiguren zijn die de mogelijkheid scheppen dat het kind op jonge leeftijd supporter wordt door het bloot te stellen aan besmettingshaarden van het virus. Anderzijds wordt je aangetrokken door de specifieke karakteristieken van één of meerdere spelers of je kan supporter worden uit geografische verbondenheid (regionale identiteit uiten d.m.v. sport). Daarnaast kunnen vrienden of leeftijdsgenoten een bepalende invloed uitoefenen op je keuze voor een team of het succes van het team kan eveneens je keuze bepalen. Het wordt ook al snel duidelijk dat niet iedereen een even grote supporter kan genoemd worden. Wij, mensen, streven naar een positief zelfbeeld en dit positief zelfbeeld bestaat niet enkel uit een persoonlijke identiteit, maar ook uit een sociale identiteit. Wetenschappelijke literatuur spreekt over Die-hard fans of Fair-weather- fans om de mate waarin we meeleven met het team aan te duiden. Hoe sterker een fan zich met zijn/haar club identificeert, hoe meer hij/zij geniet van een overwinning, maar ook hoe meer hij/zij afziet van een nederlaag. Fans die zich sterker met hun club identificeren leunen meer aan bij de benaming Die-hard fan, fans daarentegen die ook een positief graantje wensen mee te pikken op de ogenblikken dat het de club voor de wind gaat (of dus ‚onder het mooie weer voor de club) leunen aan bij Fair-weather fans.
In zijn boek zoekt Filip Boen antwoorden op vragen als: waarom supporteren vele voetbalfans zo hartstochtelijk voor hun favoriete club? Waarom gedragen ze zich zo vaak irrationeel en bizar? De combinatie van volgende vier redenen maakt dat een voetbalwedstrijd meer dan andere intergroepscontexten een kruidvat vormt voor agressief gedrag tegenover de tegenstander:
- De omgeving maakt de sociale identiteit van beide supportersclans heel saillant. (Elke club heeft eigen club kleuren en supportersattributen in de overeenkomstige kleuren (sjaals, truitjes, ...) het groepsgevoel van de supporters is sterk en wordt sterk gecontrasteerd).
- Voetbal is een sport waarin de spelers op het veld de grenzen van fysiek geweld kunnen opzoeken.
- In voetbal wordt in vergelijking met andere sporten relatief weinig doelpunten gescoord.
- In voetbal heersen totaal tegengestelde belangen van beide clubs. (winst voor de ene club betekent verlies voor de andere).
Filip Boen wil met zijn boek inzicht en begrip bieden in het “hersenvirus“ dat supporterschap, en bij uitbreiding alle groepsgedrag, in essentie is. De meeste voorbeelden worden uiteraard gegeven a.d.h.v. voetbal of andere sporten. Echter, Filip Boen laat zeker niet na om groepsgedrag ook te kaderen a.d.h.v. voorbeelden uit politieke of andere groepen. Naast de wetenschappelijke literatuur en empirisch onderzoekt weet hij op zeer ludieke wijze alles te duiden met voorbeelden uit eigen persoonlijke historiek als Beerschotfan. Het kan niet anders of Professor Boen houdt er een zeer gedetailleerd supportersdagboek op na!
Met dank aan Prof. Dr. Filip Boen voor het ter beschikking stellen van zijn boek!
Connect–met een boek – oproep: Heb je weet van een pas verschenen boek i.v.m. sportpsychologie en zag je dit graag besproken? Aarzel dan niet en stuur de referentie naar tijl.rimbaut@hotmail.com, we doen onze uiterste best om je verzoek op te nemen in deze rubriek.
RSS Feed
